کد مطلب:252491 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:216
رحلت امام هادی و علل آن
قبلا متذكر شدیم كه رحلت امام دهم به علت مسمومیت وی اتفاق افتاد. اكنون با استمداد از منابع تاریخی موثق پیرامون این موضوع به بحث می پردازیم.
همان طوری كه معروض گردید خلیفه عباسی عامل جنایت و مسمومیت امام بود. اما تاریخ نگاران در تعیین خلیفه عباسی در مسموم كردن امام گرفتار اختلاف نظر می باشند. بعضی از مورخین مسمومیت امام را به متوكل منسوب می كنند و عده ای مستعین و گروهی معتز و برخی معتمد را قاتل و عامل مسمومیت معرفی می كنند كه تمام این انتسابات حاكی از اختلاف در روایات می باشد. حال به مطمئن ترین منابع كه عامل اصلی جنایت را معرفی می كند رجوع می كنیم:
كتاب فصول المهمه ابن صباغ مالكی در فصل یازدهم می گوید: بسیاری از شیعیان معتقدند كه امام حسن عسكری پیشوای یازدهم
[ صفحه 187]
مسموم از دنیا رحلت فرمود و پدرش امام هادی و جدش امام جواد و بالاخره جمیع پیشوایان شیعه با شهادت و مسمومیت و مقتولیت از دنیا رحلت فرمودند و در اعتقاد خود به روایتی كه از قول امام صادق (ع) نقل شده است استناد به استدلال می كنند:
امام صادق (ع) می فرماید: از ما خاندان رسالت كسی نیست مگر اینكه مقتول شده یا شهید گردد.
علامه ابن حجر شافعی در صواعق المحرقه ص 189 می گوید: امام جعفر صادق (ع) می فرماید: به خدا سوگند ما خاندان رسالت یا مقتول و یا مسموم می باشیم. و علت اختلاف مورخین در عامل مسموم كننده امام هادی ناشی از آن است كه امام همان طوری كه در نور الابصار شبلنجی آمده است معاصر یا پنج خلیفه عباسی بوده است كه عبارتند از واثق، سپس متوكل، آنگاه پسر منتصر سپس مستعین پسر برادر متوكل، و بالاخره معتز پسر متوكل، مورخین در سال وفات امام هادی دچار اختلاف می باشند.
یعقوبی می گوید: علی بن محمد امام هادی (ع) روز چهارشنبه سه روز به آخر جمادی الاخر سال 254 مانده در سامرا وفات یافت، معتز برادرش ابواحمد بن متوكل را مأمور كرد تا بر جنازه امام در خیابان ابواحمد نماز بخواند، وقتی كه مردم زیادی گرد آمدند، صدای ناله و ضجه ی آنها بلند شد و آنگاه در میان تظاهرات عده كثیری از مردم جنازه را به منزل امام آوردند و در همانجا دفن نمودند حضرت به هنگام شهادت چهل سال داشت.
امام هادی در خلافت معتز خلیفه ششم از خلفای سامراء كه
[ صفحه 188]
در سال 255 - 252 حكومت می كرد رحلت نمود.
دیار بكری در تاریخ الخمیس قسمت سوم كتاب خود به گونه ی دیگر سخن رانده و می گوید: امام علی نقی كه در میان شیعیان ملقب به هادی می باشد در سال 253 وفات یافت او یكی از پیشوایان دوازده گانه اسلام و فرزند امام جواد (ع) است.
مسعودی در كتاب الوصیه ص 199 می گوید: ابوالحسن امام هادی بیمار شد و بر اثر آن بیماری كه ناشی از مسمومیت بود درگذشت، رحلت وی در سال 254 بود، ابامحمد امام حسن عسكری بر بالین پدر حاضر شد.
حضرت نیز نور و حكمت و مواریث پیامبران و سلاح و شمشیر را به او سپرد و به او وصیت نمود و جان به جان آفرین تسلیم كرد سن شریفش چهل سال و 6 ماه به قولی 42 سال بود. ولادت او در رجب سال 214 هجری بود وی مدت هفت سال با پدرش كه در قید حیات بود زندگی كرد.
و آنگاه پس از فوت پدر مدت سی و سه سال امر امامت را عهده دار بود. و آنگاه در سن چهل سالگی به دستور خلیفه عباسی با مسمومیت از دنیای فانی به دیار باقی شتافت. «سلام الله علیه من الآن الی یوم القیامه».
[ صفحه 189]
همان طوری كه معروض گردید خلیفه عباسی عامل جنایت و مسمومیت امام بود. اما تاریخ نگاران در تعیین خلیفه عباسی در مسموم كردن امام گرفتار اختلاف نظر می باشند. بعضی از مورخین مسمومیت امام را به متوكل منسوب می كنند و عده ای مستعین و گروهی معتز و برخی معتمد را قاتل و عامل مسمومیت معرفی می كنند كه تمام این انتسابات حاكی از اختلاف در روایات می باشد. حال به مطمئن ترین منابع كه عامل اصلی جنایت را معرفی می كند رجوع می كنیم:
كتاب فصول المهمه ابن صباغ مالكی در فصل یازدهم می گوید: بسیاری از شیعیان معتقدند كه امام حسن عسكری پیشوای یازدهم
[ صفحه 187]
مسموم از دنیا رحلت فرمود و پدرش امام هادی و جدش امام جواد و بالاخره جمیع پیشوایان شیعه با شهادت و مسمومیت و مقتولیت از دنیا رحلت فرمودند و در اعتقاد خود به روایتی كه از قول امام صادق (ع) نقل شده است استناد به استدلال می كنند:
امام صادق (ع) می فرماید: از ما خاندان رسالت كسی نیست مگر اینكه مقتول شده یا شهید گردد.
علامه ابن حجر شافعی در صواعق المحرقه ص 189 می گوید: امام جعفر صادق (ع) می فرماید: به خدا سوگند ما خاندان رسالت یا مقتول و یا مسموم می باشیم. و علت اختلاف مورخین در عامل مسموم كننده امام هادی ناشی از آن است كه امام همان طوری كه در نور الابصار شبلنجی آمده است معاصر یا پنج خلیفه عباسی بوده است كه عبارتند از واثق، سپس متوكل، آنگاه پسر منتصر سپس مستعین پسر برادر متوكل، و بالاخره معتز پسر متوكل، مورخین در سال وفات امام هادی دچار اختلاف می باشند.
یعقوبی می گوید: علی بن محمد امام هادی (ع) روز چهارشنبه سه روز به آخر جمادی الاخر سال 254 مانده در سامرا وفات یافت، معتز برادرش ابواحمد بن متوكل را مأمور كرد تا بر جنازه امام در خیابان ابواحمد نماز بخواند، وقتی كه مردم زیادی گرد آمدند، صدای ناله و ضجه ی آنها بلند شد و آنگاه در میان تظاهرات عده كثیری از مردم جنازه را به منزل امام آوردند و در همانجا دفن نمودند حضرت به هنگام شهادت چهل سال داشت.
امام هادی در خلافت معتز خلیفه ششم از خلفای سامراء كه
[ صفحه 188]
در سال 255 - 252 حكومت می كرد رحلت نمود.
دیار بكری در تاریخ الخمیس قسمت سوم كتاب خود به گونه ی دیگر سخن رانده و می گوید: امام علی نقی كه در میان شیعیان ملقب به هادی می باشد در سال 253 وفات یافت او یكی از پیشوایان دوازده گانه اسلام و فرزند امام جواد (ع) است.
مسعودی در كتاب الوصیه ص 199 می گوید: ابوالحسن امام هادی بیمار شد و بر اثر آن بیماری كه ناشی از مسمومیت بود درگذشت، رحلت وی در سال 254 بود، ابامحمد امام حسن عسكری بر بالین پدر حاضر شد.
حضرت نیز نور و حكمت و مواریث پیامبران و سلاح و شمشیر را به او سپرد و به او وصیت نمود و جان به جان آفرین تسلیم كرد سن شریفش چهل سال و 6 ماه به قولی 42 سال بود. ولادت او در رجب سال 214 هجری بود وی مدت هفت سال با پدرش كه در قید حیات بود زندگی كرد.
و آنگاه پس از فوت پدر مدت سی و سه سال امر امامت را عهده دار بود. و آنگاه در سن چهل سالگی به دستور خلیفه عباسی با مسمومیت از دنیای فانی به دیار باقی شتافت. «سلام الله علیه من الآن الی یوم القیامه».
[ صفحه 189]